Title
Waarom moedertaal het wint van vadertaal
Iedereen heeft een moedertaal. Maar toch is niet altijd duidelijk wat men eronder verstaat. Is het je eerste taal of je dominante taal, de taal die je het meest gebruikt? Kun je ook meerdere moedertalen hebben? En waarom heet het eigenlijk geen vadertaal?
Moedertaal, Muttersprache, mother tongue. Ook in het Latijn kwam het al voor als lingua materna. Typisch eigenlijk, dat we spreken van moedertaal en niet van vadertaal. Hoe de term ooit ontstaan is weten we niet. En misschien hoeven we er niet zoveel achter te zoeken, net zoals bij Moeder Aarde en Vadertje Tijd. Hoewel je ook daar natuurlijk veel achter kúnt zoeken. Maar vanuit onze huidige kennis van taal is er best wel wat voor te zeggen.
Wat is moedertaal?
De vraag is natuurlijk welke definitie je hanteert, maar vaak wordt onder moedertaal verstaan ´de eerste taal´. En onze eerste taal krijgen we mee van onze ouders of verzorgers, maar de allereerste taalontwikkeling begint al in de baarmoeder. In de moederschoot. Zodra het gehoor van de foetus is ontwikkeld, luistert hij al naar het ritme van zijn moederstaal. Misschien vangt hij hier en daar wat klanken op van de taal van zijn vader, maar het is overwegend de taal van zijn moeder die hij hoort.
Na de geboorte komt de baby frequenter in aanraking met de taal van de vader. Maar met twee dagen ouderschapsverlof voor de kersverse vader, althans in Nederland (in België krijgen vaders tien dagen), heeft de moeder toch ook na de geboorte net wat meer in de melk te brokkelen. Naarmate het kindje ouder wordt, neemt ook de invloed van de vadertaal toe. Maar zodra het kind naar de crèche of naar school gaat, wordt de taal van de peers of leeftijdsgenootjes veel belangrijker. En voor je het weet zit je kind alweer in de puberteit en wordt de communicatiebarrière alleen maar groter. Tot hij of zij het huis uit is. Mensen in het bejaardentehuis ten slotte, vallen allemaal weer terug op hun moedertaal.
In de moederschoot geworpen
De input van de vader, voor zover die in beeld is, is natuurlijk ook belangrijk, maar je moerstaal van die allereerste periode draag je je leven lang bij je. De vroegste sporen van taal die in het brein worden vastgelegd, zowel pre- als postnataal, zijn nooit meer te wissen. Dat weten we uit recent onderzoek onder adoptiekinderen. Lange tijd dacht men dat kinderen die als baby geadopteerd zijn hun moedertaal helemaal vergeten. Maar kinderen die een paar maanden oud zijn bij de adoptie, kunnen op latere leeftijd hun moedertaal makkelijker oppikken, zo blijkt. Hoeveel talen je later ook nog leert, de basis voor taal is allang gelegd, daar diep in de moederschoot.
Links:
https://www.nemokennislink.nl/publicaties/tweetaligheid-als-therapie
https://www.nemokennislink.nl/publicaties/adoptiekinderen-vergeten-hun-moedertaal-niet
Deze tekst is geschreven door taaldoctor Mathilde Jansen.